Abraham Stern (wynalazca)

---

Życiorys

Abraham Stern był nie tylko wynalazcą, ale również przodkiem Antoniego Słonimskiego i Nicolasa Slonimsky’ego, którzy byli jego prawnukami. Od najmłodszych lat związał się z rzemiosłem zegarmistrzowskim, doskonaląc swoje umiejętności w Hrubieszowie, gdzie był uczniem doświadczonego zegarmistrza. W tamtym czasie Stanisław Staszic dostrzegł jego wyjątkowy talent i zorganizował mu przeprowadzkę do stolicy, gdzie Stern mógł kontynuować naukę.

Stern odznaczał się niezwykłymi zdolnościami w zakresie matematyki oraz innowacji technicznych. Już w 1810 roku rozpoczął prace nad maszynami liczącymi, skupiając się na konstrukcjach zdolnych do wykonywania podstawowych działań arytmetycznych, jak również wyciągania pierwiastków kwadratowych. Wśród jego wynalazków szczególne miejsce zajmował trianguł ruchomy z dwoma celownikami, który skutecznie zastępował tradycyjny stolik mierniczy.

Warto także zwrócić uwagę na mechanizm stworzony przez Sterna, który zapobiegał rozbieganiu się koni w powozach. Najwięcej czasu poświęcił jednak na budowę tzw. „machiny rachunkowej”, której demonstracja na posiedzeniu Towarzystwa Przyjaciół Nauk wywołała ogromne zainteresowanie. Jego wynalazek potrafił bowiem samodzielnie wykonywać wszystkie cztery podstawowe działania matematyczne.

Po czterech latach wytężonej pracy, Stern skonstruował nową maszynę przeznaczoną wyłącznie do wyciągania pierwiastków kwadratowych. Kulminacją jego pracy była prezentacja w dniu 30 kwietnia 1817 roku, wprowadzała ona nowy wymiar w dziedzinie obliczeń, jako że potrafiła wykonywać pięć działań, a w jednym z modeli wystarczyło jedynie wprowadzić dane, podczas gdy operacja była przeprowadzana przez mechanizm zegarowy, bez udziału człowieka. Od 1830 roku był zasłużonym członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Był również aktywnym członkiem Komisji Żydowskiej przy Warszawskiej Szkole Rabinów, gdzie pełnił funkcję rektora w latach 1826–1835. W 1823 roku ogłosił poza tym pierwszy polski przekład fragmentów dzieła Natana Hanowera Jawein Mecula, dotyczący powstania Chmielnickiego, publikując je w „Pamiętniku Warszawskim”.

Stern zmarł i został pochowany na cmentarzu żydowskim na Bródnie w Warszawie. W 2022 roku odnaleziono miejsce jego pochówku, a Fundacja Dziedzictwa Kulturowego, w ramach projektu upamiętnienia prekursora cybernetyki, zrealizowała postawienie macewy, na której znalazł się tekst w języku polskim i hebrajskim, a także płaskorzeźba przedstawiająca maszynę liczącą. Projekt ten został zrealizowany dzięki wsparciu finansowemu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Życie prywatne

Abraham Stern był człowiekiem rodzinnym, a w jego życiu prywatnym ważną rolę odgrywały bliskie związki. Jego najmłodsza córka, Sara, poślubiła Chaima Zeliga Słonimskiego w roku 1842. Chaima był dziadkiem znanego Antoniego Słonimskiego. Ponadto, jego syn Izaak Stern pełnił rolę nauczyciela w Warszawskiej Szkole Rabinów, gdzie przekazywał wiedzę kolejnym pokoleniom, wpływając na rozwój społeczności żydowskiej w Warszawie.

Prace

Abraham Stern miał znaczący wkład w literaturę, w tym w tłumaczenie istotnych dzieł. Jego praca nad przekładem ukraińskich buntów jest szczególnie ceniona.

– Natan Hanower, opisujący bunt ukraiński, został przetłumaczony przez Stern w publikacji „Pamiętnik Warszawski”, w której ukazały się dwa istotne artykuły w tomach 6/3 (1823), str. 213–229 oraz 6/4 (1823), str. 327–351.

---

Oceń: Abraham Stern (wynalazca)

---