Wacław Łukasz Cypryszewski, urodzony 18 października 1892 roku w Hrubieszowie, to postać, która pozostawiła trwały ślad w historii Polski.
Był on podpułkownikiem artylerii występującym w ramach Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej oraz Polskich Sił Zbrojnych. Jego życie kształtowały zarówno wydarzenia wojenne, jak i polityczne, które miały znaczący wpływ na los kraju. Cypryszewski zmarł 25 grudnia 1980 roku w Londynie, co kończy jego wielką, ale nie zawsze dostrzeganą historię.
Życiorys
Wacław Cypryszewski przyszedł na świat 18 października 1892 roku w Hrubieszowie, w rodzinie, której korzenie sięgały w oparciu o pracę w branży księgarskiej. Jego ojcem był Karol, natomiast matka, Helena, nosiła nazwisko Ambroziewicz. Swoje edukacyjne podstawy zdobywał w Gimnazjum Filologiczny w Riazaniu, a także na Warszawskim Konserwatorium Muzycznym, co istotnie wpłynęło na jego przyszłe ścieżki zawodowe.
Po wybuchu I wojny światowej w 1914 roku, w grudniu 1916 roku, Cypryszewski wstąpił w szeregi Legionów Polskich. Jako żołnierz 3 pułku piechoty, który był częścią II Brygady, w 1917 roku przeszedł kurs oficerski, co zwiększyło jego kompetencje wojskowe. Na początku roku 1918 podjął misję wywiadowczą wśród bolszewików, co było odważnym krokiem, w wyniku którego zyskał awans na chorążego 1 marca 1918. Podczas bitwy pod Kaniowem został wzięty do niewoli przez Niemców, jednak udało mu się uciec 25 maja tego samego roku, a następnie włączył się w działalność polskich sił zbrojnych w obszarze Rosji.
Wraz z odzyskaniem niepodległości przez Polskę, Wacław wrócił do kraju latem 1919 roku, gdzie wkrótce przyjęto go do Wojska Polskiego. W tym czasie pełnił służbę w 2 pułku artylerii polowej, z którym brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Jego umiejętności zostały docenione, co zaowocowało awansem na stopień porucznika artylerii z dniem 1 czerwca 1919. W latach dwudziestych pełnił funkcję oficera w 3 dywizjonie artylerii konnej, dowodząc baterią w Wilnie, co ostatecznie przyczyniło się do jego awansu na kapitana z dniem 1 lipca 1925 roku.
Od lutego 1928 roku był adiutantem generała dyw. Juliusza Rómmla w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych. Poza tym, w latach trzydziestych, działał w 6 dywizjonie artylerii konnej w Stanisławowie, gdzie pełnił obowiązki zastępcy dowódcy jednostki oraz p.o. dowódcy od listopada 1938 do 26 sierpnia 1939, zyskując równocześnie awans na majora artylerii w marcu 1936 roku.
W obliczu drugiej wojny światowej, w czasie kampanii wrześniowej 1939, Wacław przejął dowództwo nad II dywizjonem 55 pułku artylerii lekkiej, który został stworzony z nadwyżek 2 pułku artylerii lekkiej Legionów. Po 20 września 1939 roku trafił do niewoli niemieckiej i został osadzony w obozie Oflag VII A Murnau. Po zakończeniu wojny pełnił służbę w 2 Korpusie Polskim, działając w ramach Polskich Sił Zbrojnych. Jego kariera wojskowa zakończyła się w stopniu podpułkownika artylerii konnej.
Po demobilizacji w 1947 roku, Wacław pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, osiedlając się w Londynie. Odniósł się do narodowego dziedzictwa Polski, żyjąc na obczyźnie aż do swojej śmierci 25 grudnia 1980 roku. Spoczął na cmentarzu South Ealing w Londynie. Warto również odnotować, że od 1934 roku był mężem Antoniny z Chodzyńskich, z którą miał dwie córki, Marię oraz Helenę. Po wojnie, w Londynie zawarł drugi związek małżeński, kontynuując swoje życie za granicą.
Ordery i odznaczenia
Wacław Cypryszewski jest znany nie tylko z działalności, którą prowadził, ale również z licznych odznaczeń, które zdobył w trakcie swojego życia. Jego zasługi w okresie I i II wojny światowej zostały docenione poprzez przyznanie mu prestiżowych wyróżnień.
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 13716, otrzymany za akcje w kampanii wrześniowej,
- Krzyż Niepodległości, przyznany 9 listopada 1931 roku,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 28 kwietnia 1978 roku,
- Krzyż Walecznych, którym odznaczono go trzykrotnie, w tym dwukrotnie przed rokiem 1923,
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami,
- Srebrny Krzyż Zasługi, przyznany 10 listopada 1928 roku,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, otrzymana 15 lipca 1936 roku,
- Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny, który zdobył we Francji,
- Medal Zwycięstwa, znany jako Medaille Interallie de la Victoire.
Te odznaczenia świadczą o jego odwadze i poświęceniu, które przez lata były zauważane i doceniane przez różne instytucje wojskowe oraz państwowe.
Przypisy
- Kawaler Orderu Virtuti Militari ppłk Wacław Cypryszewski [online], lubiehrubie.pl, 18.10.2021 r. [dostęp 03.01.2023 r.]
- a b c d e f g h i j k l m n o p Bogusław Szwedo. Kawalerowie Virtuti. Ppłk Wacław Cypryszewski (1892–1980). „Tygodnik Nadwiślański”. Nr 4, s. 9, 28.01.2000 r.
- M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 27, Nr 5 z 31.12.1978 r.
- a b c d Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 191.
- Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 719.
- Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 469.
- Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 421.
- a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 750.
- a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 722.
- a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 826.
- a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 803.
- a b c d Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Wacław Cypryszewski. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 01.06.2017 r.]
- Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 39–40, s. 132, Grudzień 1980 r. Koło Lwowian w Londynie.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Piotr Kucharski (1896–1940) | Janusz Stanisław Kowalski | Wojciech Lewicki | Włodzimierz Kraszkiewicz | Piotr Martyniuk | Stiepan Gajdarienko | Krzysztof Kuźmiński (lotnik)Oceń: Wacław Cypryszewski